« Bên trong vỏ kén vàng »
Đạo diễn Phạm Thiên Ân
Nguyễn Đình Nhân
Festival de Cannes, Đại hội điện ảnh Cannes, một đại hội lớn nhất thế giới ngang hàng với Đại hội điện ảnh Oscar của Hoa kỳ, năm nay 2023 đã trao « Giải Đạo diễn » cho đạo diễn Trần Anh Hùng và « Giải Camera Vàng », tức Giai phim đầu tay cho đạo diễn trẻ Phạm Thiên Ân. Phim « Pot-au-Feu » của Trần Anh Hùng quay ở Pháp và phim « Bên trong vỏ kén. vàng », quay ở Việt Nam.
Bên trong vỏ kén vàng là tác phẩm điện ảnh đầu tiên của đạo diễn người Việt Phạm Thiên Ân. Tác phẩm này, một đề tài triết lý phức tạp, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nghệ thuật điện ảnh và gây ấn tượng mạnh đối với các khán giả hiện đại.
Ngay từ những cảnh đầu tiên của phim, chúng ta được đưa vào một quán giải khát trên hè phố, nơi ba người bạn đang thảo luận về đức tin và tư tưởng sinh tồn. Một người tin tưởng hoàn toàn và một người hoài nghi đang tranh luận về mãnh lực của thượng đế và vấn đề đức tin. Tuy nhiên, người thứ ba, Thiện, thú nhận rằng anh rất muốn tin, nhưng thâm tâm vẫn còn ngần ngại. Từ đây Thiện khởi đầu cuộc hành trình tìm hiểu tâm linh đặc thù của mình, với hy vọng tìm thấy tia sáng mà anh ta luôn ao ước.
Trong lúc ba người đang trò chuyện, hai chiếc xe máy húc vào nhau tại giao lộ gần đó, giữa sự hỗn loạn của đô thị. Không ai biết các nạn nhân là ai.
Thiện chỉ rõ tình hình khi anh nhận được một cú điện thoại khẩn cấp từ bệnh viện, cho biết những nạn nhân là chính bà chị dâu Hạnh và cháu trai Đạo (Nguyễn Thịnh) của anh, Chị Hạnh qua đời, nhưng cháu trai nhỏ Đạo sống sót.
Quyết tâm đưa thi thể chị Hạnh trở về làng quê, Thiện và Đạo bắt đầu cuộc hành trình đầy xúc cảm. Hai chú cháu đến làng quê… Một khi những nghi thức tang lễ hoàn tất, Thiện quyết định đi tìm kiếm anh trai mình, người đã biến mất một cách bí ẩn nhiều năm trước, để trao cháu Đạo. Trong thời gian sống trong vòng biến chuyển này, những động lực đã gây nỗi ngần ngại về đức tin bắt đầu bị lay động và bị đặt trước những thử thách.
Trong những màn đầu của tác phẩm, từ thành phố về quê, chiều dài của những khúc phim được đo lường theo nhịp sống của hành trình. Đôi khi, đạo diễn không ngần ngại để nguyên không cắt xén một màn dài như khi Thiện lái xe máy đến khoảng 15 phút trên đường đi đến ngôi làng lân cận để thăm viếng ông già Lưu, người đã tẩm liệm cho bà Hạnh. Ông Lưu kể những mẩu chuyện về quá khứ của mình, và trong cuộc trò chuyện dài này, góc độ máy quay, chiều sâu của ống kính chuyển động thong thả hoà mình với truyện kể. Tất cả chung sức làm mê hoặc, lôi cuốn khán giả tiến sâu vào tình huống.
Trong cuộc hành trình Thiên gặp lại người yêu cũ, Thảo (Nguyễn Thị Trúc Quỳnh), người đã trở thành nữ tu trong một tu viện. Tu viện này quản lý một trường học địa phương mà Thiện dự định cho Đạo vào học.
Trên đường đi, qua một bãi bê tông bỏ hoang, một công trình dang dở như một vết thương giữa một phong cảnh xanh rờn lành mạnh của thiên nhiên, Thiện nhìn lại quá khứ của mình qua sự xuất diện của một người phụ nữ trẻ khi ẩn khi hiện. Người đó là Thảo, thời còn trẻ, hồi Thiện và Thảo còn đắm đuối trong ái tình. Hai người chia sẻ một khoảnh khắc mê say, nhưng Thảo cố đẩy lui Thiện… Đây là bóng ma quá khứ của Thiện, một ký ức hồi sinh trong hiện tại. Trong lúc này, Thảo đã tìm thấy đức tin, một quãng đường mà Thiện đang lạc lõng.
Nhịp chậm của phim đã giành cho khán giả nhiều thời gian để suy nghĩ về những câu hỏi của mỗi cá nhân. Những nghi hoặc, và ý chí muốn thoát khỏi những hoang mang đang bao bọc Thiện được cảm nhận qua những hình ảnh khi những con ngài trắng thát khỏi vỏ kén vàng. Màn này Phan Thiên Ân đã hiến khán giả một bức tranh vừa tuyệt mỹ vừa bí ẩn, trong màn đêm khi các con ngài được giải thoát khỏi cái kén vàng mà chúng đã tự dệt để tự trói buộc cho đến khi mọc cánh.
Cuốn phim đưa ra những câu hỏi về tâm linh trong công cuộc thỉnh đức tin. Tác giả cố ý không đưa ra giải đáp và giành không gian này cho khán giả. « Bên trong vỏ kén vàng » là một tác phẩm quan trọng cho giới ái mộ nghệ thuật điện ảnh và chứng minh tài năng của tác giả Phan Thiên Ân.
Nguyễn Đình Nhân
